جلوه كار آهنگسازی در آثار استاد شجریان

وقتی میخواهم از شجریان بنویسم ، قلم جز به راه تمجید و تحسین راه دیگری نمی رود. در ستایش از هنر استاد شجریان و خدمات ارزنده او در زمینه موسیقی اصیل ایرانی و آواز سنتی ایرانی هرچه كه بگوییم و بنویسیم كم است. به حق استاد ، زیبا ترین سبك آوازی را در طول سده اخیر ارائه كرده و با خواندن آوازهای متنوع و تصنیف های بیشمار و عرضه دهها و بلكه صدها اثر هنری ، نقشی را در حفظ و اشاعه موسیقی اصیل ایرانی ایفا نموده كه منحصر به فرد است و تصور نمی كنم كه هیچ خواننده دیگری با وی قابل قیاس باشد و حقیقتا" با وجود گوهر درخشانی همچون او ، طاق بلند عمارت فاخر آواز اصیل ایران ، سربه ثریا گذاشته است.

در طی سالهای اخیر پس از انقلاب نیز استاد شجریان آثار متعدد و متنوعی را عرضه نمود كه مورد توجه علاقمندان قرار گرفت و هنوز هم روند تولید آثار هنری جدید توسط ایشان ادامه دارد.

آنچه كه در روند كاری استاد شجریان توجه مرا جلب میكند این است كه وقتی استادی با چنین تسلط و سابقه ای ، اشعار ارزشمندی را با زیبایی و چیرگی تمام به بهترین شیوه ای می خواند ، لازم است سایر عوامل دست اندركار تهیه اثر هنری من جمله نوازندگان ، آهنگساز ، تنظیم كننده اثر ، صداپرداز و... نیز كاری را در حد و اندازه كار استاد ارائه كنند.

آوازهای آقای شجریان در دستگاههای مختلف و گوشه های مختلف این دستگاهها عرضه شده اند ؛ و هنگامی كه ایشان دو اثر را در یك دستگاه خوانده اند ، به غیر از اشعار متفاوت دو اثر، شیوه ارائه گوشه های یك دستگاه در دو اثر مختلف نیز معمولا" یكسان نبوده و باهم تفاوت دارد ؛ اما این تفاوت در حدی نیست كه عموم مردم بتوانند آن را درك كنند.معمولا" افرادی قادر به تمایز دادن بین این تحریرها یا لحن های متفاوت می باشندكه صاحبان فن هستند و در زمینه آواز سنتی تعلیم دیده اند آنچه كه باعث تمایر عمده بین این آثار میشود كار آهنگسازی این آثار است.كه البته آهنگها نیز در قالبهای مختلفی مثل تصنیف ، ترانه ، مقدمه ، قطعات ضربی چهار مضراب ، رنگ و ... ارائه می شوند.

هنگامی كه با اهل موسیقی مذاكره می كنم اغلب ایشان اوج كارهای استاد شجریان را در سالهای پس از انقلاب در زمانی می پندارند كه وی آثار خود را با آهنگسازی پرویز مشكاتیان عرضه می كرد. كه به حق آثار عرضه شده در آن دوران مثل نوا ، بر آستان جانان و ... جزو زیباترین آثار موسیقی سنتی ایران بوده و جاودانه شده اند. البته در دوره فراق مشكاتیان نیز هرگاه استاد شجریان با آهنگسازان توانایی مانند حسین علیزاده یا كیهان كلهر آثاری را عرضه نموده ، آثار بدیع و زیبا خلق شده كه بعضا" مورد استقبال فراوان اهل هنر واقع شده و مورد تمجید و تحسین قرار گرفته اند.

آنچه كه از قدما به جامانده و جاودانه شده نیز آهنگها ، تصنیف ها یا ترانه های قدیمی است كه هنوز هم در محافل و مجالس مكررا" اجرا می شود و سینه به سینه انتقال می یابد0به عنوان نمونه تصنیف (( الهه ناز )) یا (( من از روز ازل )) استاد مرحوم بنان جزو آثار آهنگین جاودانه موسیقی ایران هستندكه توسط آهنگسازان باذوق و توانایی ساخته شده بودند. ولی آوازهای آن مرحوم را ندرتا" اهالی موسیقی به یاد دارند.

آنچه كه از جمع بندی مقدمات فوق الذكر به ذهن خطور می كند این است كه استاد شجریان برای خلق آثاری كه ارزشمند تر بوده و جاودانه شوند0به آهنگساز یا آهنگسازان توانایی نیاز دارد كه آثار بدیع و شایسته ای را برای وی ساخته و پرداخته كنند تا چنین اتفاقی حادث شود و آثار استاد شجریان از نظر آهنگسازی نیز در حد آوازهای زیبا و بی نظیر او باشند.

البته انجام چنین كاری مستلزم تقبل هزینه قابل توجهی برای ساخت و تنظیم آهنگهاست كه آن هم جای تأمل دارد و به حیطه اقتصاد هنر وارد می شود كه از عهده اینجانب خارج است.

به هرصورت سلامتی و موفقیت استاد شجریان را آرزو می كنم و امیدوارم در آینده نیز شنونده آثار نو و ارزشمندی از ایشان باشیم.

لیست های مرتبط

دوره های مرتبط

تنبور

تنبور

تاریخ انتشار :1397-06-18

آموزش کلاس تار ویژه بزرگسالان و کودکان

آموزش کلاس تار ویژه بزرگسالان و کودکان

تاریخ انتشار :1397-06-18

مقالات مرتبط

زندگی نامه استاد فرامرز پایور

زندگی نامه استاد فرامرز پایور

تاریخ انتشار :1397-06-18

حسین دهلوی

حسین دهلوی

تاریخ انتشار :1397-06-18